Ultranauka – 9 uniwersalnych zasad skutecznego uczenia się

Wielu ludzi powtarza, że uczymy się przez całe życie. Niestety strategie nauki wyniesione ze szkoły nie mają zastosowania w dorosłym życiu. Potrzebujemy strategii, która pozwoli osiągać edukacyjne sukcesy w krótkim czasie i da się ją wpleść pomiędzy codzienne obowiązki. Panie i Panowie, przed Wami Ultranauka!

Posłuchaj artykułu w wersji audio:

Subskrybuj: Spotify | Google Podcast | YouTube | RSS

Ultranauka to metoda samokształcenia, która wymaga dużego zaangażowania, ale poprzez koncentrację na kluczowych zagadnieniach daje zaskakujące rezultaty.

W dynamicznie zmieniającym się świecie, umiejętność szybkiego opanowywania nowych umiejętności oraz adaptacji już istniejących jest nieoceniona.

Dlatego właśnie Scott H. Young ukuł termin ultranauka, który jest odpowiedzią na edukacyjne potrzeby dorosłych. Wnioski poczynione na podstawie obserwacji metod różnych ultrauczących się osób oraz własnych projektów ultranauki zawarł w książce pt. „Zostań ultrasamoukiem. Jak mistrzowsko opanować trudne umiejętności w zadziwiająco krótkim czasie?”.

Zachęcam Cię do przeczytania tej książki, ponieważ zawiera mnóstwo praktycznych sposobów uczenia się. Egzemplarz dla siebie możesz zamówić w jednej z księgarni internetowych.

W tym artykule skupię się na 9 uniwersalnych zasadach nauki według Scotta Younga.

9 zasad skutecznej nauki

Ultranauka opiera się na 9 fundamentalnych zasadach. Ich stosowanie pozwala zwiększać skuteczność przyswajanych informacji i przyspieszać opanowywanie nowych umiejętności.

1. Metanauka

Pierwsza zasada to opracowanie właściwego sposobu uczenia się i poznanie swoich prawdziwych motywacji do uczenia. Scott Young sugeruje odpowiedzenie sobie na 3 zasadnicze pytania:

• Dlaczego chcesz się nauczyć danej umiejętności? Jaka jest twoja motywacja?
• Co będzie przedmiotem Twojej nauki? Czego dokładnie chcesz się nauczyć? Jaki zakres wiedzy lub umiejętności chcesz posiadać po zakończeniu procesu?
• Jak będziesz się tego uczyć? Jaką strategię obierzesz? Z jakich materiałów i zasobów będziesz korzystać? Jak będzie wyglądał harmonogram nauki?

2. Skupienie

Druga zasada mówi o konieczności właściwego skupienia podczas nauki. Skupienie jest kluczowe dla efektywnego przyswajania wiedzy.

Możemy wyróżnić 3 problemy ze skupieniem uwagi:

1. Prokrastynacja, czyli problem z rozpoczęciem. Odwlekanie nauki w czasie bez próby podjęcia wysiłku w wybranym momencie.
2. Rozpraszanie się, czyli brak skupienia już w trakcie nauki. Związany jest z czynnikami wewnętrznymi i zewnętrznymi, które pochłaniają naszą uwagę.
3. Brak właściwego rodzaju skupienia. Możesz nie mieć problemu z prokrastynacją i rozpraszaniem, ale uzyskanie odpowiedniego poziomu skupienia, adekwatnego do rodzaju wykonywanych ćwiczeń jest trudne do opanowania.

3. Bezpośredniość

W uczeniu się niezwykle istotne jest powiązanie działań edukacyjnych z kontekstem, w jakim dana wiedza będzie wykorzystywana. To pozwala skoncentrować się wyłącznie na tych aspektach, które są niezbędne do osiągnięcia biegłości z pominięciem tych wszystkich, które do niczego się nie przydadzą.

Jeśli uczysz się czegoś, zawsze starej się znaleźć związki i zastosowania praktyczne dla tej wiedzy. Przykładowo jeśli chcesz się nauczyć języka, aby prowadzić konwersacje, skup się na nauce przez konwersacje zamiast wypełniać arkusze z testami gramatycznymi. Cel nauki definiuje metody, jakie możesz wykorzystać.

4. Trening wybranych umiejętności

Czwarta zasada sugeruje skupienie się na treningu najważniejszych umiejętności. Identyfikuj swoje słabe punkty i skup się na ich poprawie. Koncentrując się na eliminacji wąskich gardeł, przyspieszysz swój postęp w nauce.

Zazwyczaj to właśnie najsłabsze punkty tworzą barierę przed dojściem do perfekcji. Aby je pokonać, wykonujemy trening wybranych umiejętności za pomocą dedykowanych ćwiczeń. Przypomina to izolowane ćwiczenia mięśni w trakcie treningu na siłowni.

Weźmy za przykład naukę szybkiego pisania na klawiaturze. Zazwyczaj po opanowaniu pewnego poziomu, to co nas spowalnia to wyłącznie kilka klawiszy na których popełniamy najwięcej błędów. Wyćwiczenie tych klawiszy pozwala zrobić ogólny progres w nauce.

5. Przywoływanie z pamięci

Podczas nauki często mamy do czynienia z pasywnym przeglądaniem materiału (np. czytaniem podręcznika). Okazuje się, że znacznie skuteczniejszą metodą jest przywoływanie faktów i koncepcji z pamięci.

Psychologowie Jeffrey Karpicke i Janell Blunt przeprowadzili badanie, w którym studenci korzystali z różnych metod nauki (m.in. przeglądanie podręcznika, robienie map myśli, przywoływanie wiedzy z pamięci), a następnie wykonywali test wiedzy.

Osoby, które przywoływały wiedzę z pamięci pamiętały około 50% więcej informacji niż studenci z pozostałych grup.

6. Informacje zwrotne

Zbieranie informacji zwrotnych od innych osób lub korzystanie z własnej samooceny jest niezwykle wartościowe. Pozwala to ocenić postęp w nauce, zidentyfikować obszary do poprawy i dostarcza motywacji do dalszego rozwoju.

W ultranauce intensywny feedback odgrywa kluczową rolę, ponieważ wykorzystujemy go nie tylko do oceny postępów w nauce, ale także do ewaluacji samego procesu uczenia.

Możemy wyróżnić 3 typy informacji zwrotnych:

• o wyniku – czy zrobiliśmy coś źle,
• pouczające – co zrobiliśmy źle,
• korygujące – jak naprawić to, co robimy źle.

7. Zapamiętywanie

Zapominanie to stan domyślny, a nie wyjątek. Wszyscy zapominamy. Aby więcej i lepiej zapamiętywać powinniśmy rozwijać metody pamięciowe. Jedną z najpopularniejszych jest powtarzanie materiału. Istnieją gotowe aplikacje do automatyzacji powtórek, które optymalizują odstępy pomiędzy kolejnymi lekcjami. Ja korzystam z Memozora App.

Inną techniką zapamiętywania jest proceduralizacja. Mówi się, że jazdy na rowerze się nie zapomina. To dlatego, że w przypadku wiedzy proceduralnej działamy jak automat. Zauważ, że wpisanie pinu nie polega często na pamiętaniu ciągu cyfr, lecz na zapamiętaniu ruchu, który wykonuje palec podczas wpisywania.

8. Intuicja

Nauka prowadzi zazwyczaj do rozwinięcia wiedzy, zdobycia informacji i opanowania umiejętności. W życiu jednak rzadko zdarza się, że samo posiadanie informacji czy opanowanie umiejętności jest wystarczające. Trzeba jeszcze umieć zastosować to w praktyce do realnych problemów. Dlatego tak ważne jest rozwijanie intuicji.

Możesz znać 500 funkcji w Excelu, ale dopiero umiejętność zastosowania najlepszej sekwencji rozwiązań do zadanego problemu czyni z ciebie mistrza Excela.

Intuicję w procesie uczenia możemy określić głębokim zrozumieniem danego zagadnienia. Jedną z najlepszych metod poszerzania intuicji jest Technika Feynmana.

9. Eksperymentowanie

Ostatnia zasada wskazuje, że trzymanie się stale tych samych rozwiązań w końcu przestaje działać. Warto eksperymentować i poszukiwać nowych sposobów nauki, które mogą przynieść lepsze rezultaty. Bądź otwarty na zmiany i dostosuj swoje metody nauki w zależności od potrzeb i sytuacji.

Możesz eksperymentować z zasobami edukacyjnymi, z technikami uczenia lub ze stylem, który chcesz kultywować. Ciekawą formą eksperymentu jest również rozwijanie interdyscyplinarności.

Ultranauka nie jest łatwa

Edukacja dostosowuje się do wymagań uczniów, stąd rozwój nauki zoptymalizowanej pod kątem przyjemności. Nauki, która sprawia radość uczniowi i w której uczeń ponosi jak najmniej porażek. Stąd kolorowe zgrywalizowane aplikacje do powtórek, które przyznają wirtualne odznaki w ramach nagrody za naukę.

Tymczasem, jak stwierdza Scott H. Young: „Uczenie się jest nagrodą samą w sobie”.

Ultranauka, w przeciwieństwie do edukacji zoptymalizowanej pod kątem przyjemności, nie jest łatwa. Jest wręcz trudna i frustrująca. Wymaga wykraczania poza granice, w których czujemy się komfortowo. Opiera się na doświadczaniu, popełnianiu błędów i dynamicznej pętli feedbacku, czyli czymś, co moglibyśmy określić angielskim idiomem learning the hard way.

W nagrodę jednak otrzymujemy nie tylko zaskakujące rezultaty, ale również doskonalenie samego procesu nauki. Dzięki temu każdej kolejnej umiejętności uczysz się szybciej i łatwiej.

Czy chcesz spróbować ultranauki?

Zastosowanie przedstawionych dziewięciu zasad uczenia się może znacząco zwiększyć skuteczność Twojej nauki i przyspieszyć opanowanie nowych umiejętności.

Pamiętaj, że każdy ma swoje indywidualne preferencje i styl uczenia się, dlatego eksperymentuj, odkrywaj i dostosuj metody nauki do swoich potrzeb.

Jeśli chcesz się podjąć realizacji własnego projektu ultranauki, sięgnij do książki „Zostań ultrasamoukiem. Jak mistrzowsko opanować trudne umiejętności w zadziwiająco krótkim czasie?”. Zawiera ona zestaw proponowanych ćwiczeń dla każdej z przedstawionych w artykule zasad.

Sprawdź, gdzie kupić

Artykuł zawiera linki afiliacyjne. Oznacza to, że otrzymuję niewielką prowizję, kiedy ktoś dokona zakupu polecanej książki po kliknięciu w jeden z tych linków.